One can examine intellectual realities the same way he examines paintings in an art gallery, not with an effort to find out which one is the “real” paining, but simply to enjoy and keep those that are of value. There are many sets of intellectual reality in existence and we can perceive some to have more quality than others, but that we do so is, in part, the result of our history and current patterns of values.
Robert Pirsig – Lila. An inquiry into morals
Op de middelbare school worden de uitwerkingen van leerlingen bij het vak wiskunde beoordeeld op basis van berekening en correctheid. Naar de creativiteit die leerlingen inzetten om een oplossing voor het probleem te vinden, wordt meestal niet gekeken. De aanname is dat wiskunde nooit creatief kan zijn, en dat antwoorden of goed, of fout zijn.
Natuurlijk zal het zo zijn dat veel leerlingen met verkeerde antwoorden komen als creativiteit wordt meegewogen in de beoordeling. Met redeneringen en gedachtegangen die leuk klinken, maar het probleem niet oplossen. Maar hoe erg is dat? Ik geef mijn leerlingen soms een compliment bij een fout antwoord, als ze een vraagstuk op een interessante, creatieve manier hebben geprobeerd op te lossen. Daarna bespreken we andere manieren waarop ze de vraag of opdracht kunnen uitwerken.
Creativiteit: probleemoplossend denken
Een compliment geven voor creatief denkvermogen vind ik belangrijk, want de functie van wiskunde is het aanleren van probleemoplossend denken. Dat heeft niet per se met correctheid te maken. Verkeerde oplossingen bedenken is namelijk ook oplossingen bedenken. Dat vergt creatief kunnen denken. Leerlingen hebben niet alleen iets geleerd als ze meteen tot het juiste antwoord zijn gekomen. Ze leren ook als ze proberen om van een probleem tot een oplossing te komen en het dan eerst fout doen.
De creativiteit in denken benadrukken, laat wiskunde ook meer aansluiten op de realiteit van het leven. In ons dagelijks leven proberen we ten slotte ook van alles zonder te weten wat werkt. We proberen, maken fouten en leren daarvan.
Al bijna vijf jaar doorkruis ik heel Arnhem op de fiets om wiskundebijles te geven aan middelbare scholieren van alle niveaus en jaarlagen. Naast wiskunde, filosofie en bergbeklimmen is fietsen dan ook een vast onderdeel van mijn leven geworden. Het is voor mij een soort moment van reflectie en bezinning. In navolging van Robert Pirsigs Zen and the art of motorcycle maintenance schrijf ik hier dan ook over wiskundige en filosofische bespiegelingen en fietsen. Voor deze blog liet ik me inspireren door een citaat uit zijn boek “Lila. An inquiry into morals”.
De teksten in deze serie blogs zijn tot stand gekomen met behulp van Heleen Janssens / Schoonschrift.
