“Mountains should be climbed with as little effort as possible and without desire. The reality of your own nature should determine the speed. If you become restless, speed up. If you become winded, slow down. You climb the mountain in an equilibrium between restlessness and exhaustion. Then, when you are no longer thinking ahead, each footstep isn’t just a means to an end but a unique event in itself.”
Robert Pirsig – Zen and the art of motorcyle maintenance
Het verkeerde idee bestaat dat een leerling die een onvoldoende staat voor wiskunde geen wiskunde kan. Maar dat is niet zo. Een leerling die in havo 5 zit, heeft namelijk wiskunde geleerd tot aan havo 5. Daarom beheerst ze sowieso meer wiskunde dan een leerling uit het eerste leerjaar.
Onvoldoendes halen is niet hetzelfde als iets niet kunnen. Als een leerling een toets herkanst en het cijfer ophaalt van een 1 naar een 4, dan is dat nog steeds onvoldoende. Maar het is wel omhoog gegaan, dus er is iets geleerd. Voldoendes halen op de middelbare school is vooral dingen kunnen in een bepaald tempo. Ik haalde bijvoorbeeld vaak onvoldoendes voor mijn wiskundetoetsen, omdat ik wat ik moest leren pas drie maanden later echt begreep. Voor mijn examen had ik opeens een 7,6. Dat verbaasde zelfs meneer De Jager, mijn docent.
Bij bergklimmen geldt hetzelfde. Als je de top niet haalt, betekent dat niet dat je niet hoog bent gekomen. De top is ook maar een bepaalde hoogte, eentje waar je toevalligerwijs niet verder kunt. Elke stap is een stap verder. Dat maakt het interessant. Als je honderd meter hoger bent zie je de vallei en de top weer op een andere manier. Ik zou willen dat leerlingen dat meer inzien. Dat cijfers ook maar een etiket zijn dat op een bepaalde prestatie wordt geplakt, maar dat ze niets zeggen over de weg naar die prestatie. Voor mij gaat het bij leren niet om een groot einddoel, maar om een gestage ontwikkeling van kennis. Alle kleine dingen die je leert, zijn waardevol.
Al bijna vijf jaar doorkruis ik heel Arnhem op de fiets om wiskundebijles te geven aan middelbare scholieren van alle niveaus en jaarlagen. Naast wiskunde, filosofie en bergbeklimmen is fietsen dan ook een vast onderdeel van mijn leven geworden. Het is voor mij een soort moment van reflectie en bezinning. In navolging van Robert Pirsigs Zen and the art of motorcycle maintenance schrijf ik hier dan ook over wiskundige en filosofische bespiegelingen en fietsen. Ik laat mij telkens inspireren door een citaat uit dit boek.
De teksten in deze serie blogs zijn tot stand gekomen met behulp van Heleen Janssens / Schoonschrift.
