Narratieve filosofie bij Jean-Paul Sartre
De mens is een echte verhalenverteller, aldus Jean-Paul Satre. Door verhalen geven mensen namelijk betekenis aan een betekenisloze wereld.
Als puber was ik een tijdje gefascineerd door Sartre. Vooral zijn roman La Nausée (Walging in de Nederlandse vertaling) intrigeerde me. In de roman ervaart de hoofdpersoon Roquentin regelmatig een gevoel van walging. Hij ervaart het leven namelijk als een continu, veelal nietszeggende ongestructureerde stroom zonder doel, zonder betekenis. Totaal anders dan een verhaal, wat gestructureerd, levendig en vol spanning zit. Hij had dit echter wel van het leven verwacht. De ervaring van leven zoals het is, kan Roquentin niet accepteren. Deze desillusie veroorzaakt bij hem het gevoel van walging.
Jezelf vragen stellen
De filosofie stelt veel vragen en geeft weinig antwoorden. Maar met de juiste vragen kom je heel ver. Ook als je jezelf vragen stelt over jouw leven en wat je jezelf daarover vertelt.
Hoe zijn wij mensen en hoe verschilt ons leven van verhalen? Hoe erg is het als we verhalen over onszelf verzinnen? Heeft Roquentin gelijk of heeft hij een verkeerd beeld van het leven? Moet het leven op zichzelf betekenis hebben of is het goed als wij het betekenis geven op de manier die wij zelf verkiezen? Zijn verhalen misschien de enige mogelijkheid tot echte persoonlijke betekenis? Is dit soort betekenis misschien zelf daarom niet juist waardevoller? Omdat we het zelf hebben gekozen, zelf hebben vormgegeven.
De narratieve werkplaats
In de afgelopen jaren heb ik naast wiskunde ook weer meer filosofie toegelaten in mijn leven. Dat is begonnen met me verdiepen in grondslagen van de logica. Maar ik ben ook weer teruggekomen bij een aantal denkers die me vroeger inspireerden. Zoals Jean-Paul Sartre, maar ook Arthur Schopenhauer en Ludwig Wittgenstein.
Deze hernieuwde interesse in filosofie heeft ook tot een nieuw project geleid. Samen met Heleen Janssens heb ik namelijk De narratieve werkplaats opgericht. Dit is een cursus waarin filosofie samenkomt met autobiografisch schrijven. Met De narratieve werkplaats willen we een plek bieden voor rust en reflectie, voor iedereen die al schrijvende meer over zichzelf te weten wil komen. Bijvoorbeeld omdat je de behoefte voelt om gebeurtenissen en ervaringen in je leven een plek te geven, omdat je merkt dat je op zoek bent naar een nieuwe richting in je studie of werk, of omdat je graag wil ontdekken welke verhalen jij met je meedraagt.
Cursus en workshop
De cursus zal starten op donderdag 4 september 2025. Maar voordat het zover is organiseren we op donderdag 15 mei ook een introductieworkshop met als thema: Denken en schrijven over avontuur. Met denkers als Henry Thoreau, Simone de Beauvoir, Albert Camus, David Abram én natuurlijk Jean-Paul Sartre bespreken we onder andere of avontuur groots of klein is, of avontuur te maken heeft met loskomen van wat hoort, of avontuur een zoektocht naar betekenis is, en of avontuur te maken heeft met de manier waarop je de wereld om je heen ervaart. Al schrijvende ontdek je vervolgens welke plek avontuur in jouw leven heeft. Hier lees je meer over de workshop en het aanmelden ervoor.
